Progesteron

Progesteron betekent in het Latijn ‘pro-zwangerschap’

Progesteron is een geslachtshormoon dat met name belangrijk is bij de vrouwelijke cyclus. Het hormoon wordt geproduceerd in de eierstokken, de placenta en de bijnieren. Progesteron is met name belangrijk voor het reguleren van de vrouwlijke cyclus,  helpt het slijmvlies te verdikken, creëert een goede omgeving  voor conceptie in de baarmoeder en draagt zorg voor een gezonde, voldragen zwangerschap. Het doet dit door de basale lichaamstemperatuur te verhogen, de baarmoeder van bloed en voedingsstoffen te voorzien en de immuniteit te verhogen om de ontwikkeling van de bevruchte eicel te beschermen. Als er een bevruchte eicel is blijft het lichaam een grote hoeveelheid progesteron produceren om de ontwikkeling van de foetus tijdens de zwangerschap te ondersteunen. Als een bevruchte eicel zich in de baarmoederwand nestelt, helpt progesteron het baarmoederslijmvlies tijdens de zwangerschap in stand te houden. Progesteron is daarnaast nodig voor borstontwikkeling en borstvoeding.

Als er geen bevruchte eicel is, daalt de progesteronspiegel en begint de menstruatie. Progesteron helpt tevens de oestrogeenspiegel in bals te houden. Een teveel aan oestrogeen kan niet alleen een onregelmatige cycli en PMS veroorzaken, maar ook het risico op vleesbomen, PCOS, endometriose en zelfs kanker verhogen. Het is tevens rustgevend, ontspannend en heeft een kalmerende functie. Het geeft je een gevoel van tevredenheid en helpt bij het slapen.

Symptomen progesteron tekort

• Onregelmatige menstruatie. De ovulatie bepaalt de timing van de menstruatiecyclus. Wanneer je niet ovuleerd, produceren de eierstokken geen progesteron. Een onregelmatige menstruatie is dan ook het eerste teken dat jouw progesteronspiegels laag kunnen zijn.
  Amenorroe (uitblijvende menstruatie) Als er geen eisprong is zak er ook geen menstruatie volgen. Dit maakt dat de eierstokken slechts een minimaal gehalte aan progesteron produceren.
  Oligomenorroe (onregelmatige menstruatie) In dit geval vindt de eisprong slechts om de paar maanden plaats, evenals de menstruatie.
  Heftige en pijnlijke menstruatie Wanneer er een langdurig progesterontekort is, kunnen de oestrogeenspiegels verhoogd zijn zonder het compenserende effect van progesteron. Omdat oestrogeen helpt het endometrium (baarmoederslijmvlies) te verdikken, kunnen hoge oestrogeenspiegels weefselophoping in de baarmoeder veroorzaken en resulteren in hevige bloedingen en frequente menstruaties.
  Een paar dagen voor de menstruatie al spotten. Hier dalen de progesteronspiegels snel en voortijdig tijdens de menstruatiecyclus wat een vroegtijdige menstruatieachtige bloeding veroorzaakt.
• PMS en oestrogeendominantie. De juiste verhouding tussen oestrogeen en progesteron is cruciaal voor een gezonde en harmonieuze cyclus,oftewel een cyclus die vrij is van emotionele onrust en fysiek ongemak. Wanneer progesteron laag is en geen tegenwicht biedt aan oestrogeen, leidt dit tot sterke dominantie wat weer verschillende PMS Symptomen veroorzaakt. Een aantal voorbeelden:
  Gewichtstoename: omdat progesteron helpt om overtollig vocht in het lichaam vrij te maken, kan een laag progesteron waterretentie en gewichtstoename veroorzaken.
  Vermoeidheid: vanwege de rol bij het verhogen van de lichaamstemperatuur en het bevorderen van de stofwisseling kan een laag progesteron ervoor zorgen dat je jezelf moe en traag voelt.
  Opgeblazen gevoel: oestrogeendominantie kan spijsverteringsproblemen veroorzaken, zoals een opgeblazen gevoel en verlangen naar suiker. Wanneer er sprake is van oestrogeendominantie als gevolg van progesteron tekort kunnen er nog bijbehorende symptomen zoals gevoelige en pijnlijke borsten, hoofdpijn, prikkelbaarheid, angst, woede en slapeloosheid ervaren worden.
• Slecht slapen, angst, prikkelbaarheid en stemmingswisselingen. Progesteron stimuleert GABA-receptoren. GABA is een neurotransmitter die boodschappen door de hersenen en het zenuwstelsel verstuurt. De rol van GABA is het remmen of verminderen van de activiteit van de neuronen of zenuwcellen, die een kalmerend effect hebben op de stemmingen. Dit verklaart misschien waarom veel vrouwen zich op hun best voelen tijdens het tweede trimester van de zwangerschap, wanneer het progesterongehalte hoog is. Daar tegenover – bij een laag progesteronniveau als gevolg van een hormonale disbalans of in de (per)menopauze hebben vrouwen sneller stemmingswisselingen, een lagere tolerantie voor stress en een slechtere nachtrust.
• Onvruchtbaarheid en herhaalde miskramen
  Een van de oorzaken van een laag progesteron is het Luteale Fase Defect (LFD). Dit treedt op wanneer het corpus luteum er niet in slaagt voldoende progesteron te produceren gedurende de luteale fase (de twee weken van ovulatie tot menstruatie). De diagnose LFD stelt men wanneer de tweede helft van de menstruatiecyclus 10 dagen of korter duurt, en/of wanneer op dag 21 van de menstruatiecyclus een laag progesteron gemeten wordt. De diagnose LFD wordt bij ongeveer 10 procent van de onvruchtbare vrouwen en bij 35 procent van de vrouwen die terugkerende miskramen ervaren vastgesteld.Dit gegeven is is niet onlogisch aangezien één van de belangrijkste functies van progesteron is de vruchtbaarheid en zwangerschap te ondersteunen.
• Trage schildklier (Hypothyreoïdie) Lage niveaus van progesteron in ons lichaam kunnen ertoe leiden dat de schildklier traag wordt. De symptomen van hypothereoïde zijn onder andere extreme vermoeidheid, depressie, stemmingswisselingen en een onregelmatige menstruatie.

Oorzaken progesteron tekort

Er zijn tal van oorzaken mogelijk die een progesteron tekort veroorzaken. Hieronder staan de 3 meest voorkomende

Chronische stress & bijnier uitputting

Hoewel progesteron voornamelijk in de eierstokken wordt aangemaakt, produceren de bijnieren ook een kleine hoeveelheid. Bij stressIn de bijnieren kan progesteron vervolgens worden omgezet in andere hormonen zoals cortisol, het belangrijkste stresshormoon. Stress is een onvermijdelijk onderdeel van het leven. Te veel stress gedurende een langere periode kan echter onze natuurlijke hormoonbalans behoorlijk verstoren, onze gezondheid en welzijn schaden en leiden tot een burn-out. Dit gebeurt wanneer er een (te) grote vraag naar het stresshormoon cortisol is en het lichaam de aanmaak niet kan bijhouden. Wanneer dat het geval is zal het lichaam gebruik maken van pregnolone. Pregnolone is het prehormoon van cortisol én alle (geslachts)hormonen. Het staat ook wel bekend als het moederhormoon. Wanneer er meer pregnenolone wordt gebruikt om cortisol te maken zal er minder beschikbaar zijn om progesteron en oestrogeen te maken. Een gezond stressniveau en goede bijnierfunctie zijn de basis voor de oestrogeen- en progesteronbalans.

Weinig lichaamsbeweging en ongezonde voeding

Te weinig beweging en ongezonde voeding zijn desastreus voor een gezonde productie van progesteron. Zeker wanneer er sprake is van insulineresistentie (voorloper van suikerziekte). In dit geval is het lichaam – onder andere – niet goed in staat om progesteron aan te maken. Probeer voor voeding te kiezen dat hoog in vezels en laag in enkelvoudige koolhydraten is.

Blootstelling aan xeno- en fyto-oestrogenen

Xeno-oestrogenen worden ook wel pseudo of nep-hormonen genoemd. Het zijn stoffen in het milieu, afkomstig uit de petrochemische industrie, met een sterke oestrogeenachtige werking. De kans is groot dat je vanuit je leefomgeving blootstaat aan deze ‘nep hormonen’. Door Xeno-oestrogenen daalt de relatieve hoeveelheid progesteron en kan leiden tot oestrogeendominantie.

Tekorten aan voedingsstoffen.

Voldoende vitaminen en mineralen zijn absoluut noodzakelijk voor een goede hormoonbalans. Een tekort is een grote stressfactor voor je lichaam en kan allerlei vervelende klachten en ziektes veroorzaken. Een gezond eetpatroon is dus belangrijk, maar heeft alleen nut  als je deze voedingsstoffen kunt verteren en deze in je lichaam kunt gebruiken voor de aanmaak van hormonen, enzymen etc.